Odmiany judaizmu

"Gdzie trzech Żydów, tam pięć poglądów". Dlaczego więc żydowska religia, Judaizm, miała być dla każdego Żyda taka sama? Poniżej krótki opis odmian Judaizmu w Ameryce (i nie tylko).

ODMIANY JUDAIZMU

Odmiany judaizmu, czasami określane również jako nurty, ruchy lub odgałęzienia, są głównymi kategoriami przynależności religijnej wśród amerykańskich Żydów (i nie tylko). Wyznania różnią się między sobą przede wszystkim filozoficznym podejściem do tradycji żydowskiej oraz stopniem wierności i interpretacji tradycyjnego prawa żydowskiego, czyli halachy.

Poza Ameryką Północną nieortodoksyjne nurty judaizmu odgrywają mniej znaczącą role, a w Izraelu zdecydowana większość synagog i innych żydowskich instytucji religijnych jest ortodoksyjnych, chociaż większość izraelskich Żydów nie identyfikuje się jako ortodoksyjni.
Nawet w Ameryce Północnej, wraz z rosnącą liczbą amerykańskich Żydów i żydowskich instytucji identyfikujących się jako "tylko Żydzi", bezwyznaniowi lub ponadwyznaniowi, rola tych nurtów nieco zmalała w ostatnich latach.

Judaizm Reformowany
To największe stowarzyszenie amerykańskich Żydów. Około 35 procent Żydów określa się jako przynależnych do reformowanego judaizmu. Ten nurt podkreśla prymat żydowskiej tradycji etycznej nad obowiązkami prawa żydowskiego. Ten nurt tradycyjnie starał się dostosować żydowską tradycję do nowoczesnej emocjonalności i postrzega siebie jako politycznie postępowy i zorientowany na sprawiedliwość społeczną, jednocześnie kładący nacisk na osobisty wybór w kwestiach rytualnych.
Judaizm reformowany znany jest z otwarcia drzwi dla tych, którzy w innym przypadku czuliby się niepożądani w kontekście żydowskim. W 1983 r. ruch reformatorski orzekł, że osoby, które urodziły się z żydowskiego ojca i z nie-Żydowskiej matki, mogą być uważane za Żydów, co stanowiło odejście od tradycyjnej zasady o matrylinearnym pochodzeniu.
Ruch przyjmuje także żydowskich gejów i lesbijki. Rabini Ruchu maja pozwolenie na odprawianie ceremonii ślubnych osób tej samej płci. Ruch ten dociera również do rodzin międzywyznaniowych

Judaizm Konserwatywny
Znany poza Ameryką Północną jako judaizm masorti (tradycyjny), judaizm konserwatywny postrzega prawo żydowskie jako obowiązujące, ale stosuje pluralizm halachiczny - - ideę, że liczne (i przeciwstawne) opinie dotyczące wymagań prawa żydowskiego można uznać za równie uzasadnione. Ten nurt historycznie reprezentował wypośrodkowanie spektrum przestrzegania między ortodoksją a judaizmem reformowanym, przyjmując pewne innowacje, takie jak jeżdżenie do synagogi, (ale nigdzie indziej), w szabat i modlitwa egalitarna płci (w większości konserwatywnych synagog), ale zachowując tradycyjną linię na innych sprawy, takie jak zachowanie koszerności i małżeństwa mieszane. (Podczas gdy ruch nadal zabrania swoim rabinom odprawiania ślubów międzywyznaniowych, w ostatnich latach ruch nieco zliberalizował swoje podejście do małżeństw mieszanych). Około 18 procent amerykańskich Żydów identyfikuje się jako konserwatyści.

Judaizm Ortodoksyjny
Ortodoksyjni Żydzi są definiowani przez ich przywiązanie do tradycyjnego rozumienia prawa żydowskiego, interpretowanego przez autorytety rabiniczne na przestrzeni wieków.
Cechami charakterystycznymi ortodoksyjnego życia religijnego jest ścisłe przestrzeganie szabatu (zakaz prowadzenia pojazdów, pracy, włączania i wyłączania elektryczności, używanie pieniędzy) oraz prawa koszerności.
Chociaż liczebnie najmniejsza z wielkiej trójki - około 10 procent amerykańskich Żydów identyfikuje się jako ortodoksyjni. Ortodoksyjni Żydzi mają rodziny większe niż przeciętne, a ich potomstwo jest statystycznie bardziej skłonne do pozostania religijnymi Żydami.
Nurt judaizmu ortodoksyjnego dzieli się na współczesną ortodoksję (Modern Ortodox), która jest próbą zharmonizowania tradycyjnego przestrzegania prawa żydowskiego ze świecką nowoczesnością, orar Haredi, czyli ultraordoksyjny odłam, wyróżniający się charakterystycznymi czarnymi kapeluszami (dla mężczyzn) i skromnym strojem (dla kobiet), który jest najbardziej rygorystyczny i w swoim oddaniu prawu żydowskiemu i mający najniższy poziom interakcji z szerszym nieżydowskim społeczeństwem. Jedynym wyjątkiem jest chasydzka sekta Chabad-Lubavitch, która jest bardzo aktywna na całym świecie.
Trzecim odlamem ortodoksji jest Ortodoksja otwarta, (Open Ortodox), kładąca większy nacisk na intelektualną otwartość i bardziej ekspansywną rolę kobiet. Termin ten został ukuty w 1997 roku przez Avi Weissa, który uważa, że halacha (prawo żydowskie) dopuszcza większą elastyczność niż tradycyjne praktyki judaizmu ortodoksyjnego.

Judaizm Rekonstrukcjonistyczny
Rdzeniem ruchu rekonstrukcjonistycznego było przekonanie, że Bóg nie może dosłownie wybrać tylko jeden naród i że idea uprzywilejowanego dostępu do Boga promuje niebezpieczne poczucie wyższości. Zamiast tego, jego założyciel, Mordechaj Kaplan, postulował, że wszystkie narody i cywilizacje mają równy dostęp do boskości i był skłonny wierzyć, że nie-Żydzi mogą również działać jako przekaziciele religijnych ideałów.
Definiując judaizm jako "cywilizację", Kaplan uczynił z niego wszechogarniający sposób życia, który zawiera język, literaturę, sztukę, muzykę, jedzenie, zwyczaje, prawo cywilne i karne - wszystkie elementy każdej cywilizacji, zwykle uważane za świeckie. Ta definicja zachęcała Żydów zrażonych do tradycyjnej teologii i praktyki do uczestniczenia w nowym ruchu.

Żydowska Odnowa
Jewish Renewal to żydowski ruch religijny, który łączy duży nacisk na praktyki duchowe, szczególnie te wywodzące się z judaizmu chasydzkiego, z wartościami postępowymi społecznie, takimi jak egalitaryzm płci i świadomość ekologiczna. Jej praktyki czerpią z żydowskiego mistycyzmu i myśli chasydzkiej, przerobione na współczesne, progresywne terminy i głęboko zainspirowane kontrkulturą lat sześćdziesiątych. Odnowa żydowska została opisana jako mariaż chasydyzmu z etosem New Age.

Judaizm Humanistyczny
Świecki judaizm humanistyczny to ruch, który wierzy, że judaizm został stworzony przez ludzi w celu zaspokojenia ludzkich potrzeb i że najpełniej wyraża się poprzez celebrowanie ludzkiej wiedzy, władzy i odpowiedzialności. Humanistyczni Żydzi zachowują żydowską kulturę, historię i święta bez odniesienia do Boga i podkreślają racjonalistyczną, skoncentrowaną na człowieku etykę.

Polskie tłumaczenie i redakcja tekstu Alex Wieseltier

https://www.myjewishlearning.com/article/the-jewish-denominations/