Logika Talmudu

LOGIKA TALMUDU UJAWNIONA
Młody człowiek po dwudziestce puka do drzwi znanego erudyty, rabina Szwarca.
"Nazywam się Sean Goldstein" i przyszedłem do Pana, bo chcę studiować Talmud".
"Znasz aramejski?" - pyta rabin.
"Nie", odpowiada młody człowiek.
"Hebrajski?" pyta rabin.
"Nie", ponownie odpowiada młody człowiek.
"Czy studiowałeś Torę?" - pyta nieco poirytowany rabin.
"Nie, Rabbi. Ale nie martw się. Ukończyłem Berkeley summa cum laude z filozofii i właśnie skończyłem pracę doktorską na Harvardzie z logiki sokratejskiej. Więc teraz chciałbym tylko uzupełnić moją edukację małym studium Talmudu".
"Poważnie wątpię", mówi rabin, "abyś był gotowy do studiowania Talmudu. To najgłębsza księga naszego ludu. Jeśli jednak chcesz, chętnie przeegzaminuję cię z logiki, a jeśli zdasz ten egzamin, nauczę cię Talmudu.
Młody człowiek się zgadza.
Rabin Szwarc podnosi dwa palce. "Dwóch mężczyzn zeszło kominem w dół. Jeden wychodzi z czystą twarzą, drugi z brudną twarzą. Który myje twarz?
Młody mężczyzna popatrzył na rabina. "Czy to test z logiki?".
Rabin kiwa głową.
"Ten z brudną twarzą myje twarz", odpowiada prawie zawiedziony pytaniem człowiek.
"Źle. Ten z czystą twarzą myje twarz. Pomyśl logicznie. Ten z brudną twarzą patrzy na tego z czystą twarzą i myśli, że ma czystą twarz. Ten z czystą twarzą patrzy na tego z brudną twarzą i myśli, że ma brudną twarz. Więc ten z czystą twarzą myje twarz".
"Bardzo sprytne" - mówi Goldstein. "Daj mi kolejny test".
Rabin ponownie podnosi dwa palce. "Dwóch mężczyzn schodzi kominem w dół. Jeden wychodzi z czystą twarzą, drugi z brudną twarzą. Który myje twarz?
"Już to ustaliliśmy. Ten z czystą twarzą myje twarz".
"Źle. Każdy myje twarz. Pomyśl logicznie. Ten z brudną twarzą patrzy na tego z czystą twarzą i myśli, że ma czystą twarz. Ten z czystą twarzą patrzy na tego z brudną twarzą i myśli, że ma brudną twarz. Więc ten z czystą twarzą myje twarz. Kiedy ten z brudną twarzą widzi, że ten, co ma czystą twarz, myje twarz, myje również twarz. Więc każdy myje twarz".
"Nie pomyślałem o tym", mówi Goldstein, "Szokuje mnie, że mogłem popełnić błąd w logice. Przetestuj mnie ponownie".
Rabin podnosi dwa palce. "Dwóch mężczyzn schodzi kominem w dół. Jeden wychodzi z czystą twarzą, drugi z brudną twarzą. Który myje twarz?
"Każdy myje twarz".
"Źle. Żaden z nich nie myje twarzy. Pomyśl logicznie. Ten z brudną twarzą patrzy na tego z czystą twarzą i myśli, że ma czystą twarz. Ten z czystą twarzą patrzy na tego z brudną twarzą i myśli, że ma brudną twarz. Ale kiedy ten z czystą twarzą widzi, że ten z brudną twarzą, nie myje twarzy, to dochodzi do wniosku, że jego jest czysta i też nie myje twarzy. Więc nikt nie myje twarzy.
Goldstein jest zdesperowany. "Jestem pewny, że mam kwalifikacje do studiowania Talmudu. Proszę, daj mi jeszcze jeden test.
I wydaje niekontrolowany jęk, gdy rabin podnosi dwa palce. "Dwóch mężczyzn schodzi kominem w dół. Jeden wychodzi z czystą twarzą, drugi z brudną twarzą. Który myje twarz?"
"Żaden nie myje twarzy".
"Źle. Czy teraz rozumiesz, dlaczego logika sokratejska nie jest wystarczającą podstawą do studiowania Talmudu? Powiedz mi, jak to możliwe, że dwóch mężczyzn zejdzie tym samym kominem, a jeden wyjdzie z czystą twarzą, a drugi z brudną twarzą? Nie widzisz tego? Całe pytanie to "nariszkajt", głupota, i jeśli spędzisz całe życie próbując odpowiadać na głupie pytania, wszystkie twoje odpowiedzi również będą głupie".