DALET
Nadchodzi Pesach. Chcecie wiedzieć, co ma litera dalet do Pesach? No to poczytajcie:
DALET, ד
Dalet to czwarta litera hebrajskiego alfabetu. Talmud mówi, że
dalet reprezentuje biedną osobę. Kiedy obserwujemy kształt dalet,
jej pojedyncza noga rozciąga się w prawo - w kierunku gimmel, dawcy.
Druga interpretacja formy lub konstrukcji dalet mówi, że dalet
przedstawia futrynę i nadproże. Linia pionowa to futryna; linia pozioma to
nadproże. Jaki jest związek między drzwiami a ubogim człowiekiem? Człowiek
ubogi zwykle musi pukać do drzwi.
Istnieje również trzecia interpretacja wyglądu dalet, która mówi, że dalet
składa się z liter resz, ר i jud,י. Jeśli się przyłoży literę jud w prawym górnym rogu litery
resz, to resz staje się dalet. Jud, ta bardzo mała
litera, reprezentuje pokorę. Ta pokora jest tym, co odróżnia resz od dalet.
Według gematrii dalet ma wartość cztery. Czwórka reprezentuje cztery
Matki: Sarę, Rebekę, Rachelę i Leah.
Czwórka symbolizuje także święto Paschy: cztery kielichy wina, czworo dzieci,
cztery pytania.
Dlaczego wypijamy cztery kieliszki wina w Paschę?
W Torze są cztery zwroty o odkupieniu. Kiedy Bóg wyprowadził naród żydowski z
Egiptu, powiedział: "Ja was wyprowadzę"; "Uratuję was"; "Odkupię
was"; i na koniec "Wezmę was do siebie jako naród".
Jak Bóg ostatecznie odkupił naród żydowski? Czyniąc ich swoim narodem i dając
im swoją Torę. Ten czwarty termin odkupienia nie nastąpił aż do Matan Tora,
kiedy Bóg dał Torę narodowi żydowskiemu. Matan Tora miała miejsce
czterdzieści dziewięć dni po opuszczeniu Egiptu przez Żydów.
Pierwsze trzy wyrażenia dotyczą interwencji samego Boga w wyprowadzeniu narodu
żydowskiego z Egiptu. Sami Żydzi pozostali bierni. Ale czwarta - aby stać się
narodem Boga - wymagała zarówno osobistych, jak i wspólnych działań ze strony
narodu żydowskiego. W pierwszych trzech etapach odkupienia byliśmy bierni i nie
zasługiwaliśmy na to. Na czwarty poziom musieliśmy zapracować.
Różnica między pierwszymi trzema a czwartymi wyrażeniami wyraża się w różnicy
między macą a winem. Maca to pokarm, który nie ma smaku. Zgodnie z halachą macę
na seder paschalny robi się po prostu przez zmieszanie mąki i wody - co nazywa
się "chlebem biednego człowieka".
Kiedy naród żydowski został wyprowadzony z Egiptu, byliśmy w stanie duchowego
ubóstwa, nie zasługując na odkupienie. Byliśmy jak maca, bez smaku. Ale przez
następne czterdzieści dziewięć dni pracowaliśmy nad sobą. Uznaliśmy Boga. Kiedy
zaczęliśmy rozumieć, co ucieleśniał judaizm, kiedy zrozumieliśmy, co to znaczy
zostać ludem Boga, staliśmy się radośni. Z tego powodu pijemy wino, ponieważ
się mówi: "Nie ma pieśni bez wina". Pijemy wino, abyśmy mogli w pełni uznać
nasze odkupienie z Egiptu i z wielką radością śpiewać na chwałę Boga.
Maca reprezentuje pierwsze trzy zwroty - interwencję Boga w imieniu narodu
żydowskiego, kiedy byli pasywnymi prostakami. Cztery kielichy wina reprezentują
czwarty zwrot - stanie się narodem, aktywną rolę i zaangażowanie Żydów.
Jest inny sposób na odróżnienie trzech kawałków macy od czterech kubków wina.
Liczba trzy reprezentuje potencjał; liczba cztery reprezentuje rozwój tego
potencjału. W wyzwoleniu Żydów z Egiptu Bóg reprezentuje liczbę trzy inwestując
swój potencjał w naród żydowski z trzema wyrazami odkupienia. Czwórka reprezentuje
naród żydowski, który zakańcza proces.
Potencjał (trzy) może też reprezentować ojca, inwestora potencjału, gdzie
wykonawcą (cztery) jest matka. Teraz możemy zrozumieć, dlaczego było trzech
ojców i cztery matki. Ojciec (inwestor potencjału) dostarcza ziarno, a matka
(wykonawca) bierze je i uszlachetnia. Ojciec jest biologicznym dobroczyńcą, a
matka biologicznym beneficjentem. Ojciec jest zatem reprezentowany przez trojkę.
Kiedy potencjał zostanie zrealizowany (tj. urodzi się dziecko), można się
weselić. Symbolem radości jest wino, reprezentowane przez czwórkę i
odpowiadające czterem Matkom.
Tak więc matka nie tylko otrzymuje ziarno, ale je rozwija. W praktyce trzeba
najpierw poznać jądro idei, aby ją wyjaśnić. Przy Sederze uznajemy fakt, że Bóg
wyprowadził nas z Egiptu. Dziękujemy Bogu wypijając cztery kubki wina, zadając
cztery pytania i mówiąc o czwórce dzieci. Przez czwórkę doceniamy wszystko, co
przydarzyło się nam do dzisiejszego dnia - w tym nasz własny udział w
przeniesieniu tego na nowy poziom. Ale aby reprezentować udział samego Boga w
wyprowadzeniu nas z Egiptu, jemy tylko trzy mace. Bo w chwili, gdy Bóg nas
wyprowadził, przyszłość narodu żydowskiego leżała tylko w potencjale. Byliśmy w
stanie macy; nieaktywnymi naczyniami w stanie duchowego ubóstwa. Dzięki naszym
wysiłkom zmieniliśmy trójkę e czwórkę - potencjał w rzeczywistość.
Znaczenie słowa dalet to delet, "drzwi". Oznacza to również dal,
biedną osobę. Wreszcie słowo dalet reprezentuje dilisoni, co
oznacza "podnieś mnie". Jak te trzy definicje współpracują ze sobą?
Konwergencja następuje, gdy każda osoba zdaje sobie sprawę, że jest biedna. Ta
bieda niekoniecznie oznacza stan niedostatku finansowego. Oznacza to raczej, że
wszystko, co człowiek "posiada" w rzeczywistości należy do Boga. Bóg był na
tyle uprzejmy, że dał nam życie. Bóg był na tyle uprzejmy, że dał nam
pożywienie. Bez Boga nie mamy nic. Uznanie tego faktu jest wejściem do
przybytku Boga. A kiedy wejdziemy do tej komnaty, Bóg podniesie nas - dilisoni
- by pobłogosławić nas życiem, zdrowiem, utrzymaniem i sukcesem.
Chag Pesach Sameach!
Polskie tłumaczenie i redakcja Alex Wieseltier
https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/137076/jewish/Dalet.htm