Zapalanie świec szabatowych

Zapalanie świec szabatowych

Szabat rozpoczyna się w każdy piątkowy wieczór zapalaniem szabasowych świec, określanych w jidysz jako licht benczen. Tradycyjnie zapala się świece szabatowe w czasie 18 minut tuż przed zachodem słońca w piątek, który wyznacza początek szabatu. W niektórych miejscach tradycja oferuje dłuższy okres do zapalania świec. Na przykład w Jerozolimie zapalanie świec zaczyna się 40 minut przed zachodem słońca. W późne piątkowe popołudnie słychać syrenę, która powiadamia mieszkańców, że zbliża się czas zapalenia świec.
Według reguł świece szabatowe można zapalić najwcześniej 75 minut przed zachodem słońca. Po zachodzie słońca, niezależnie od tego, czy świece zostały zapalone, czy nie, Szabat się rozpoczął i nie wolno rozpalać płomienia.
Świece szabatowe muszą palić się przynajmniej do czasu odmówienia Hamotzi, błogosławieństwa nad chlebem, a niektóre źródła podają, że powinny się one palić przez dwie do trzech godzin. Istnieją specjalne świece szabatowe, które pasują do standardowego świecznika, ale są krótsze niż normalne świece (i dlatego nie będą palić się przez całą noc).
Wielu używa neronim, świece w szklanych kielichach, które szczególnie pięknie się prezentują i w ten sposób spełniają hiddur mitzvah, nakaz upiększenia zapalania świec szabatowych. To samo można osiągnąć, jeśli się ma parę pięknych świeczników.
Zwyczajowo zapala się świece białego koloru, choć nie jest to sztywna zasada.
Tradycyjnie w każdym domu zapala się co najmniej dwie świece.
Para świec szabatowych jest jednym z najbardziej charakterystycznych widoków tego święta. Istniej wiele powodów tej ilości świec szabatowych. Jeden z nich mówi, że jedna świeca nie może osiągnąć celu, który osiągną dwie świece. Inny twierdzi, że ich liczba odpowiada dwom przypadkom przykazania zachowania Szabatu podanym w Torze. Jeszcze inny utrzymuje, że liczba dwa leży u podstaw dwóch głównych tematów Szabatu: stworzenia i objawienia.
W wielu żydowskich domach istnieje tradycja zapalania większej liczby świec, często po jednej dla każdego członka rodziny.
Tradycyjnie zapalenie szabatowych świec było obowiązkiem pani domu. W domach, gdzie nie ma dorosłej kobiety, odpowiedzialność z zapalenie świec przejmuje mężczyzna. W wielu współczesnych egalitarnych rodzinach świece może zapalać każda dorosła osoba, a często robi to cała rodzina.
Świec szabatowych nie należy gasić, ale należy pozwolić im wypalić się do końca. Jeśli istnieje możliwość, że świece będą się palić po pójściu na spoczynek, należy je postawić w bezpiecznym miejscu, z dala od papieru, tekstyliów lub innych łatwopalnych przedmiotów. Tradycyjnie nie rusza się świec po ich zapaleniu.
Świece szabatowe stały się ważną częścią rytuału i nie wolno ich używać do jakichkolwiek celów praktycznych, w tym jako światła do czytania (dlatego niektórzy nie ruszają świec po ich zapaleniu by uniknąć pokusy użycia ich w jakimś praktycznym celu).
Tora nie mówi nic o zapalaniu świec na powitanie szabatu; praktyka ta po raz pierwszy pojawia się w literaturze rabinicznej. Wydaje się, że zwyczaj ten powstał, jako rozszerzenie praktyki zapalania ognia przed szabatem właśnie dlatego, że rozpalanie ognia w szabat jest zabronione, a płomień świec był źródłem światła po zachodzie słońca.
Zwykle w tradycji żydowskiej błogosławieństwa są wypowiadane przed aktem. Na przykład mówimy Kidusz przed piciem wina i Hamotzi przed jedzeniem chleba. Ponieważ jednak odmówienie błogosławieństwa nad świecami zaczyna Szabat, a świec nie wolno zapalać w Szabat, kolejność jest w tym przypadku odwrotna: najpierw zapala się świece, a potem odmawia się błogosławieństwo.
Po zapaleniu świec porusza się trzykrotnie rękami wokół płomienia, a następnie zasłaniając oczy rękami odmawia się błogosławieństwo:
בָּרוּך אַתָּה ה׳ אֱלֹהֵינוּ מֶלָךְ הָעוֹלָם אֲשֶׁר קִדְּשָׁנוּ בְּמִצְוֹתָיו וְצִוָנוּ לְהַדְלִיק נֵר שֶׁל שַׁבָּת (hebrajski)
Transkrypcja: Baruch atah Adonai Eloheinu melech ha'olam aszer kid'szanu bemicwotav vecivanu l'hadlik ner szel Szabat.
Tłumaczenie: Błogosławiony jesteś, Panie, Boże nasz, Władco Wszechświata, który nas uświęciłeś przykazaniami i nakazałeś zapalać szabatowe świece.

Polskie tłumaczenie Alex Wieseltier

https://www.myjewishlearning.com/article/lighting-shabbat-candles/