TAŁES
TAŁES - ŻYDOWSKI SZAL MODLITEWNY
Tałes (טַלִּית) to żydowski szal modlitewny. Zgodnie z
instrukcjami biblijnymi, prostokątny tałes ma frędzle, zwane cicit (tzitzit)
lub cyces (צִיצִית), przymocowane do każdego z czterech rogów. Tałes, najlepiej uszyty z
wełny, jest najczęściej białego koloru, z biegnącymi po dwóch stronach odzienia
czarnymi paskami. Każdy frędzel składa się z czterech zapętlonych pasm (i pięciu supłów).
Pasma i supły tałesu są fizyczną prezentacją 613 micwotów Tory. Wedlu gematrii
każda litera w alfabecie hebrajskim ma odpowiednią wartość liczbową. Liczbowe
wartości pięciu liter składających się na hebrajskie słowo tzitzit
sumują się do 600. Dodając osiem pasm i pięć supłów każdego frędzla, otrzymuje się
sumę 613 (600+5+8=613).
Zwyczajowo cycesy nosi się widocznie zwisające poniżej pasa, a namacalne
przypomnienie 613 micwot powinno wzmocnić nasze panowanie nad pokusami serca.
Noszenie cycesów jest oznaką żydowskiej dumy. Żydzi zawsze ubierali się
w sposób, który odróżniał ich od ludzi z krajów, w których żyli. Nawet jeśli
oznaczało to narażenie się na niebezpieczeństwo i dyskryminację.
W czasach starożytnych tałes miał dwa rodzaje pasm przymocowanych do rogów: z
białej wełny (lub innego materiału, z którego uszyte było odzienie) i
niebieskiej wełny. Ta niebieska wełna, znana jako techelet, była znakiem
rozpoznawczym arystokracji i zgodnie z celem, do którego tałes używano, miała
przypominać Żydom, że są oni członkami boskiego "królestwa kapłanów".
Unikalny niebieski barwnik był robiony jako produkt uboczny ze śródziemnomorskiego
ślimaka, znanego jako chilazon. Jednak w epoce talmudycznej, gdy centrum
życia żydowskiego odsunęło się od Morza Śródziemnego, a techelet był
mocno opodatkowany, a nawet zabroniony, stał się on bardzo rzadki, aż w końcu
całkowicie zniknął z tałesu.
Tałes jest drapowany na ramionach jak peleryna, z dwoma rogami z przodu i dwoma
z tyłu.
Technicznie rzecz biorąc, tałes powinien być noszony przez cały dzień, ale nie
jest to praktyczne w dzisiejszym świecie. I tak powstała inna część garderoby:
ubranie przypominające poncho, które nosi się pod normalną odzieżą przez cały
dzień. Ta część odzieży znana jest powszechnie jako cyces, ale jest
również określana jako arba kanfot ("cztery rogi") lub talit katan
("mały tałes").
Tałes nadal nosi się podczas porannych modlitw (wraz z tefilinem, który
żydowscy mężczyźni noszą w dni powszednie od 13 roku życia). Tałes jest noszony
przez cały dzień w Jom Kippur, a w wielu społecznościach chazan (kantor) nosi
go również podczas innych nabożeństw.
We wschodnioeuropejskich społecznościach aszkenazyjskich chłopcy nosili talit
katan już w wieku trzech lat, a talit gadol, "duży tałes", zaczynali
nosić regularnie dopiero po ślubie.
Tradycyjnie, mężczyźni noszą tałes podczas porannych nabożeństw. W
nieortodoksyjnych synagogach tałes nosi również wiele kobiet. W niektórych
ortodoksyjnych kongregacjach tałes noszą tylko żonaci mężczyźni.
Większość synagog ma chusty modlitewne dostępne dla zwiedzających podczas
nabożeństw. Jednak wiele osób woli kupować własny szal modlitewny.
Według Kabały, tałes, którym się owijamy, jest metaforą nieskończonego
transcendentnego boskiego światła, a frędzle to aluzja do immanentnego boskiego
światła, które przenika i którym jest przesiąknięty każdy element kreacji.
Nosząc talit gadol lub talit katan, Żyd wiąże te dwa elementy i
urzeczywistnia je w swoim życiu.
Polskie tłumaczenie i redakcja Alex Wieseltier
https://www.chabad.org/library/article_cdo/aid/530124/jewish/Tallit-The-Jewish-Prayer-Shawl.htm