Status Kaliski
STATUS KALISKI
Ostatnio wiele się słyszy o Statucie Kaliskim. Jego
egzemplarz został spalony w trakcie obchodów święta niepodległości przez osobników,
którzy słowo patriotyzm rozumieją jako skrajny nacjonalizm i walkę przeciwko "obcym",
których utożsamiają przede wszystkim z Żydami.
Co to jest, ten Status Kaliski? Jest to pierwszy prawny dokument wydany w
Polsce, który normalizował status Żydów przebywających na terenie Wielkopolski.
Nie oznacza to, że Żydzi przed wydaniem tego Statusu byli zupełnie bez ochrony
prawnej, bo obowiązywały przecież na tych terenach zwyczajowe prawa lokalne i
religijne. Jednak Status Kaliski, bazowany na podobnych prawach, jakie Żydzi
otrzymali w Czechach, Austrii i na Węgrzech, zrównywał prawnie Żydów z
rodzimymi mieszkańcami Wielkopolski. Oprócz statusu prawnego mieszkańca
Wielkopolski, zapewniał Status Żydom możliwość rozstrzygania spraw wewnętrznych
w swoim własnym gronie, uwarunkowane nadzorem władzy książęcej.
Przed ogłoszeniem Statusu, konkurencja ekonomiczna i różnice religijne narażały
niejednokrotnie Żydów na różne przejawy nietolerancji. Władze miejskie narzucały
Żydom liczne ograniczenia gospodarcze i nadzwyczajne daniny. Status Kaliski wyjął
Żydów spod prawa miejskiego, poddawał pod sadownictwo książęce oraz zapewniał swobodę
handlu i operacji kredytowych, jak również tworzenia samorządu gminnego, bezpieczeństwa
osób i mienia oraz swobodę praktyk religijnych.
Za Kazimierza Wielkiego działanie prawne Statusu zostało rozciągnięte na cały
obszar królestwa polskiego.