ŚLUB PO ŻYDOWSKU
ŚLUB PO ŻYDOWSKU
Według judaizmu żydowskie
małżeństwo jest integralną częścią Bożego planu ciągłej kreacji, który
rozpoczął się wraz ze stworzeniem pierwszej pary ludzkiej, Adama i Ewy.
Małżeństwo nie tylko zapewnia pojedynczą wspólnotę, ale zapewnia fizyczne i
duchowe przetrwanie ludzkości poprzez tworzenie związków odzwierciedlających
prawo Boże.
Wzorowane na transakcji handlowej, w której pan młody płacił za pannę młodą (mohar), małżeństwo przekształciło się w
bardziej duchowe zobowiązanie.
Jednak nawet dzisiaj podstawa prawna tradycyjnego żydowskiego małżeństwa jest
zakorzeniona w akwizycji, przy czym małżeństwo następuje poprzez danie obrączki
przez męża i bierną jej akceptację przez żonę. Pomimo nierównowagi władzy na
korzyść męża, prawo żydowskie szybko ewoluowało się, by zapewnić kobietom
ochronę.
Ketuba (umowa małżeńska) zobowiązuje
męża do zapewnienia żonie pożywienia, odzieży i satysfakcji seksualnej.
Obejmuje ona również kaucję, który mąż ma zapłacić żonie w przypadku rozwodu.
Żydowskie wesele nie jest tylko jednodniową imprezą. Rytuały "weselne"
zaczynają się od decyzji o ślubie.
Decyzja o małżeństwie jest jednym z najważniejszych życiowych wyborów. Niektóre
pary uczyniły z tego okazję do świętowania opartego na aszkenazyjskim zwyczaju tenaim (dosłownie o "warunkach"
małżeństwa).
Tenaim to publiczne oświadczenie o zaręczynach,
które zmienia status dwóch osób w pannę młodą i pana młodego. W dawnych czasach
tenaim ogłaszało, że dwie rodziny
doszły do porozumienia w kwestii pożenienia swoich dzieci. Dokument określający
ich umowę, obejmował posag i inne ustalenia finansowe, datę i godzinę chupy (rzeczywistej ceremonii zaślubin)
oraz knas, czyli karę, gdyby
którakolwiek ze stron wycofała się z umowy. Po podpisaniu dokumentu i
odczytaniu go na głos przez honorowego gościa tłuczono szkło.
W szabat przed ślubem pan młody lub para zostaje wezwana do czytania Tory. Ceremonia
ta nosi nazwę aufruf, co w języku
jidysz oznacza "wezwanie".
Tradycyjnie pan młody recytuje błogosławieństwa przed i po czytaniu Tory.
Po odmówieniu błogosławieństw rabin zazwyczaj udziela błogosławieństwa dla
pary. Następnie pan młody (lub para), gdy opuszczają bimę (ambonę), zostają obsypani cukierkami i rodzynkami,
symbolizującymi słodycz i płodność.
We wcześniejszych czasach ślub żydowski odbywał się etapami na przestrzeni
całego roku i zaczynał się od ceremonii erusin.
Po tej ceremonii para była zarezerwowana dla siebie i nie wolno jej było mieć
związków z kimkolwiek innym. Ale dopiero mniej więcej rok później, podczas
ceremonii nissuin, pozwalano im na
seksualne skonsumowanie ich związku, a panna młoda wprowadzała się do domu pana
młodego.
Dzień ślubu jest uważany za dzień przebaczenia, dlatego niektóre pary
postanawiają pościć w dniu ślubu, tak jak w Jom Kipur (Dzień Pojednania). Post
młodej pary trwa do pierwszego wspólnego posiłku po ceremonii zaślubin.
Na większości tradycyjnych ślubów żydowskich, tuż przed samą ceremonią, pan
młody przykrywa pannę młodą welonem. Często jest to ekscytujący i naładowany
emocjonalnie moment, zwłaszcza, gdy pan młody i panna młoda przestrzegają
zwyczaju niewidzenia się przez kilka dni przed ślubem. Pan młody jest niesiony
przez przyjaciół płci męskiej do panny młodej, która siedzi na krześle
przypominającym tron. Przybywający mężczyźni śpiewają, a pan młody przesłania
pannę młodą welonem. Czasami rodzice młodej pary udzielają błogosławieństwa
swojemu dziecku i przyszłemu zięciowi/synowej. Ta krótka ceremonia nazywa się bedeken.
Ceremonia zaślubin, odbywa się pod chupą
(baldachimem ślubnym) i składa się z dwóch części: zaręczyn, znanych jako erusin, oraz samych zaślubin, nissuin.
Ketuba jest zwykle czytana między
tymi dwiema częściami.
Chupa (baldachim weselny) to symbol domu, a jego otwartość przypomina namiot
biblijnego Abrahama, wzór gościnności, który trzymał swoje namioty otwarte ze
wszystkich stron, aby odwiedzający wiedzieli, że są mile widziani.
Kiedy nowożeńcy dotrą do chupy,
rozpoczyna się ceremonia erusin. Jest
to prosta ceremonia, z dwoma błogosławieństwami recytowanymi przez
przewodniczącego rabina, który trzyma kielich z winem. W tradycji aszkenazyjskiej
panna młoda okrąża pana młodego trzy lub siedem razy pod chupą. Niektórzy uważają, że ma to na celu stworzenie magicznej
ściany chroniącej przed złymi duchami, pokusami i spojrzeniami innych kobiet.
Inni uważają, że panna młoda symbolicznie tworzy nowy krąg rodzinny.
Po zakończeniu drugiego błogosławieństwa rabin podaje kielich wina panu
młodemu, który z niego pije; kielich jest następnie wręczany pannie młodej,
która pije z tego samego kielicha, co symbolizuje ich zobowiązanie do dzielenia
życia od tego momentu.
W tym momencie tradycyjnej ceremonii pan młody umieszcza pierścień na palcu
wskazującym prawej ręki swojej narzeczonej i recytuje po hebrajsku zdanie,
które oznacza: "Oto przez tę obrączkę zostałaś mi poświęcona, jako moja żona
zgodnie z prawami Mojżesza i Izraela".
Obrączka ślubna, wymieniana pod chupą
i noszona codziennie, jest ikoniczną częścią żydowskiego ślubu.
Istnieje tradycja, że żydowska obrączka ślubna powinna być prostym metalowym pierścieniem
bez kamieni szlachetnych i innych ozdób. Zwykle pierścionek jest wykonany ze
złota, które ma wartość pieniężną i nie matowieje ani nie przyciąga brudu -
nadzieja, że małżeństwo również będzie trwałe i piękne.
Dlaczego Żydzi najczęściej wybierają pierścionki bez ozdób? Jednym z powodów
jest to, że wartość pierścionka powinna być widoczna, aby na początku
małżeństwa nie było oszustwa ani nieporozumienia, a prosty pierścionek
reprezentuje nadzieję na podobną uczciwość i czystość w związku między
poślubionymi partnerami.
Natychmiast po przeczytaniu ketuby
rozpoczyna się druga ceremonia, nissuin.
Ceremonia ta obejmuje recytację siedmiu błogosławieństw i dlatego jest
powszechnie nazywana Sheva Berakhot.
Podczas odmawiania tych błogosławieństw, podobnie jak podczas pierwszej ceremonii,
rabin trzyma kielich z winem, a po zakończeniu błogosławieństw, pan młody i
panna młoda piją z kielicha jeszcze raz.
Ostatnim, rytualnym elementem ceremonii jest stłuczenie szkła. Tradycyjnie to
pan młody rozbija stopą szklankę, chociaż w niektórych bardziej nowoczesnych
społecznościach robią to zarówno pan młody, jak i panna młoda.
Współczesne wyjaśnienie tego obyczaju mówi, że potłuczone szkło przypomina
Żydom zgromadzonym na tej radosnej okazji o zniszczonych Świątyniach i
przypomina o osobach, zarówno Żydach, jak i nie-Żydach, które nie mają swobody
świętowania ani religijnie, ani publicznie.
Wśród śpiewu i tańca państwo młodzi... przeciskają się przez gratulujących gości
do pokoju yihud (odosobnienia). Całkowite
odosobnienie pary w zamkniętym pomieszczeniu jest aktem publicznym,
symbolizującym ich nowy status jako męża i żony. Ponieważ ten akt, bardziej
niż jakikolwiek inny, oznacza, że są naprawdę małżeństwem, wymagana jest
publiczna świadomość ich odosobnienia i musi to być potwierdzone przez
świadków. Świadkowie pozostają za drzwiami, aby upewnić się, że nikt nie
wejdzie, dopóki para nie będzie sama przez rozsądny okres czasu.
Yihud zapewnia nowożeńcom okres wytchnienia, chwilę wyciszenia, aby mogli
cieszyć się razem w całkowitej samotności pośród zamieszania weselnego.
Zwyczajem jest, że oboje jedzą razem pierwszy posiłek, jako mąż i żona w pokoju
yihud. Oboje pościli przez cały
dzień, a to jedzenie będzie ich pierwszym posiłkiem tego dnia.
Nowożeńcy, po spędzeniu krótkiego czasu sam na sam w jihud, udają się na ucztę weselną.
Sheva berakhot powtarza się po obiedzie i opcjonalnie każdego wieczoru
przez tydzień na uroczystych kolacjach z rodziną i przyjaciółmi.
Polskie tłumaczenie i redakcja Alex Wieseltier
https://www.myjewishlearning.com/article/jewish-weddings-101/