Pesach inaczej

Pesach inaczej, czyli rzeczy, których nie uczono nawet w szkole hebrajskiej
Arielle Kaplan, heyalma.com 

W moim domu często narzekano, że hebrajska szkoła, do której chodziłam przez 14 lat, nie dała mi należytego pojęcia o judaizmie i nie nauczyła mnie języka hebrajskiego. Wiem zdecydowanie więcej o tradycjach i prawie żydowskim (halacha), niż przeciętny osobnik, ale odkąd pracuję w żydowskiej firmie medialnej stwierdziłam, że moi rabini pominęli na zajęciach znaczną ilość ciekawych faktów (a może to weszło jednym uchem i wyszło drugim?).
Podczas kwarantanny (Pandemia) zaczęłam czytać Torę oraz Midrasz, komentarze do Tory i zagłębiając się w teksty, stwierdziłam, że moja matka ma rację: jest masa rzeczy, których nie nauczyłam się w szkole Solomona Schechtera, szczególnie o Exodus Rabbah, midraszu o Księdze Wyjścia, czyli opowieści o Pesach. Przeczesałam ten długi i ponury tekst i wybrałam ulubione fakty dotyczące Pesach, których prawdopodobnie nie nauczano w szkole hebrajskiej:

Córka faraona przeszła na judaizm
W Księdze Wyjścia córka faraona, Batya, znajduje małego Mojżesza w koszyku płynącym po Nilu i adoptuje go. To klasyczna historia.
To, czego wy — hm, ja — nie wiedzieliście, to prawdziwa przyczyna, dla której Batya poszła nad Nil. Niektórzy mędrcy twierdzą, że chciała się pozbyć trądu, inni natomiast twierdzą, że adopcyjna matka Mojżesza poszła nad Nil, aby oczyścić się z kultu bożków ojca i poprzez mykwę przejść na judaizm:
"Mojżesz nie był twoim synem, a mimo to nazwałaś go swoim synem; nie jesteś Moją córką, ale nazywam cię Moją córką" – powiedział Bóg do Batyi.
Za przytułek zapewniony Zbawicielowi narodu żydowskiego Bóg pasował Batyę na pobożną konwertytkę i pozwolił jej żywej wejść do Ogrodu Eden. Hurra!

Miriam była biblijnym dzieckiem pozytywnie nastawionym do seksu.
Ach, Miriam. Moje piękne biblijne dziewczątko. Oprócz tego, że pokazała ona Izraelitom, jak smakować wolność, kiedy jej brat Mojżesz wyprowadził ich z niewoli, była Miriam prorokinią niezwykle pozytywnie nastawioną do seksu. Posłuchajcie.
Przykład 1: Interpretując zagmatwany harmonogram historii Wyjścia, rabini wykoncypowali, że kiedy Miriam była jeszcze małą dziewczynką, otrzymała ona od Boga proroctwo, że jej rodzice, Amram i Jocheved, zrodzą potomka, który wyprowadzi naród żydowski z niewoli. Ale jej ojciec, Amram, przywódca Izraelitów, przestał sypiać ze swoją żoną Yocheved od czasu, kiedy faraon wydał dekret nakazujący wytracenie wszystkich pierworodnych potomków Żydów płci męskiej. Dlatego pięcioletnia Miriam powiedziała ojcu, że muszą do siebie wrócić i zacząć się kochać, aby spełnić jej przepowiednię. Seks. Pozytywnie.
Przykład 2: Na pustyni Miriam wywnioskowała z rozpaczy swojej szwagierki, że jej brat Mojżesz przestał używać żonę. Dbając o kobiecą przyjemność Miriam poszła prosto do Boga i zapytała, dlaczego Mojżesz nie może wypełniać swoich obowiązków małżeńskich, skoro ona i Aaron, jej starszy brat, mogą działać zarówno, jako prorocy, jak i czynnie być członkami swoich rodzin.
Bóg, wkurzony, że Miriam obgaduje za plecami Mojżesza, pokarał ją trądem, który zszedł dopiero po tygodniu.
Morał historii? Miriam została ukarana za zbyt pozytywne nastawienie do seksu, a Mojżesz, żeby być numer jeden u Boga, musiał żyć w celibacie. Uff!

Faraon to skubany odstępca
Faraon to frajer, który zrobiłby wszystko, aby odzyskać popularność wśród swojego ludu, łącznie ze zdradzeniem Józefa - faceta, który uratował Egipcjan od głodu. Exodus zaczyna się od wprowadzenia "nowego króla nad Egiptem, który nie znał Józefa", ale Exodus Rabbah mówi nam, abyśmy nie traktowali tego dosłownie.
W rzeczywistości wspomnianym "nowym królem" był ten sam faraon, który rządził za czasów Józefa. Oto, co się wydarzyło: Egipcjanie coraz bardziej bali się Izraelitów i błagali swego króla, aby ich zniewolił. Będąc wówczas sprawiedliwym facetem, faraon zaprotestował i wskazał, że zawdzięczają oni życie Izraelicie (Józefowi). Wściekli Egipcjanie dokonali zamachu stanu i zdetronizowali go. Po trzech miesiącach bez korony faraon przywlekł się z powrotem do Egiptu i poprzysiągł udawać, że Józef nie istnieje. Faraon został przywrócony na tron, a Bóg otworzył swoją Czarną Księgę i dodał nowy wpis: Faraon to typowa samolubna i podstępna dziwka!

Prorocy mieli tajne hasło.
Istnieje tylko jeden sposób na odróżnienie niedoszłego proroka od proroka wybranego przez Boga: tajne hasło. Tradycja głosiła, że wybawiciel narodu żydowskiego z niewoli egipskiej użyje słowa "peped", czyli "odwiedzenie", aby wskazać, że Bóg go nawiedził. Hasło to zostało przekazane przez Jakuba jego synowi Józefowi, bratu Józefa Aszerowi i córce Aszera, Serach, która żyła w czasach Exodusu.
Izraelici uwierzyli, że Mojżesz był prorokiem Boga, dopiero wtedy, kiedy Mojżesz ustami Aarona powiedział "peped pekedat".

Afera Złotego Cielca.
Kiedy Mojżesz udał się na górę Synaj, aby przez chwilę odpocząć z Bogiem, Izraelici nie mieli pojęcia, dokąd poszedł ani kiedy wróci. Aby przywrócić normalność swojemu stadu, Aaron kazał wszystkim przetopić złotą biżuterię i zrobić złotego cielca, znanego później, jako afera Złotego Cielca. Bałwochwalstwo było policzkiem dla Boga i był on mocno wkurzony.
"Ja to chrzanię. Zabiję wszystkich i zacznę od nowa", powiedział Bóg Mojżeszowi. "Zostaliśmy tylko ty i ja, dziecino. Ty i ja przeciwko całemu światu".
"Mówisz to poważnie? Po tym wszystkim, na co mnie naraziłeś, zamierzasz ich po prostu zabić? Skreśl mnie, koleś. I usuń moje imię z Tory" – odpowiedział Mojżesz (lub coś w tym rodzaju).
Krótko mówiąc, Mojżesz nakłonił Boga, aby się uspokoił i ukarał jedynie garstkę Izraelitów, a nie wszystkich. Wiktoria…?
Nie. To nie wszystko, ludzie. Mojżesz nie tylko nakazał Lewitom, jedynemu plemieniu całkowicie lojalnemu Bogu, ukatrupić grupę nielojalnych Izraelitów, ale także zatruł wszystkich w bardzo mizoginiczny sposób.
Mojżesz, wściekły na aferę Złotego Cielca, patrzył na Izraelitów z góry. Na ich oczach zniszczył złotego cielca (wyobrażam sobie, że zajęło to tygodnie wkurzania się i ociosywania tego cielca) i wsypał do wody jakieś minerały, aby stworzyć trujący koktajl. Chodziło o to, żeby ci, którzy dopuścili się bałwochwalstwa i wypili tę mieszankę, zzielenieli, czy coś w tym guście.
Ta obrzydliwa mieszanina, znana jako "próba gorzkiej wody", występuje później w Torze, jako "rytuał Sotah", który ma miejsce, kiedy mąż podejrzewa żonę o zdradę. Na rozprawie żona miała wypić gorzką wodę, a jeśli oskarżenie było prawdziwe, trucizna powodowała, że "udo odpadło i spuchł brzuch", a ją samą gorycz pochłonęła.
A co dzieje się z mężczyzną podejrzanym o cudzołóstwo? Zilch. Zero. Nic.

Mojżesz urodził się obrzezany i bardzo błyszczący.
Mojżesz, na szczęście uniknął jednego żydowskiego rytuału – brysu. Ale tylko dlatego, że urodził się bez napletka. W Exodus Rabbah rabini wyjaśniają, że Bóg wybrał Mojżesza już w łonie matki i okroił jego członka przed urodzeniem.
Jocheved, mama Mojżesza, była już bardzo stara, kiedy urodziła syna, ale jako że była kobietą prawą, Bóg jej pobłogosławił, aby nie "podzieliła losu Ewy" i nie odczuwała bólu podczas porodu. Co więcej, kiedy Mojżesz się urodził, promieniował jak mały Herkules w filmowym "Herkulesie" Disneya.
Z powodu boskiego blasku i obrzezania było dla Jocheved jasne, że przeznaczeniem Mojżesza była wielkość, a dla jego adopcyjnej matki Batyi, że pochodził on od matki Żydówki.

Trzem przywódcom odmówiono wstępu na ziemię Izraela.
Myślę, że to dość pokręcone, że Bóg zabronił trzem prorokom wejść do ziemi Izraela. Miriam zmarnowała swoją szansę, kiedy dopuściła się lashon hora, czyli plotki o swoim bracie Mojżeszu.
Ale co z jej braćmi? Oni zostali wykluczeni po tym, kiedy Mojżesz uderzył w skałę, zamiast z nią rozmawiać.
Już wyjaśniam. Po śmierci Miriam wyschła studnia, która dawała Izraelitom wodę podczas ich wędrówki po pustyni. Lud narzekał, że jest bardzo spragniony, co doprowadziło Mojżesza do zapytania Boga, co on, do cholery, ma z tym zrobić. Bóg nakazał mu szeptać do ucha tej skały słodkie słówka, ale Mojżesz, wkurzony, że jego siostra właśnie umarła, zamiast tego walnął w skałę.
I co? Zilch. Zero. Nada. Absolutnie nic się nie stało. Więc walnął ponownie. I BUUM!, woda się przelewa!
Ale Bóg był jak zwykle niezadowolony. Klasyczne.
"Miałeś ROZMAWIAĆ ze skałą, a nie WALIĆ w nią, głupcze", powiedział Bóg do Mojżesza.
I dlatego Mojżeszowi i Aaronowi nie pozwolono wejść do Kanaanu. Smutne!

Laska w kamieniu.
Laska, której Mojżesz użył do rozdzielenia Morza Czerwonego i dokonania miliarda innych cudów, ma disnejowską historię. Mówiąc Disney mam na myśli "Miecz w kamieniu", film animowany oparty na legendzie o królu Arturze.
Już w Ogrodzie Eden, Adam, pierwsza glina Boga, użył dosłownie laski, Bóg jeden wie, do czego.
Laska ta została przekazana Noemu, Abrahamowi i Izaakowi, a następnie Jakub dał ją swemu synowi Józefowi. Po śmierci Józefa Jetro, kapłan Madianitów i teść Mojżesza, wsadził tę laskę do ziemi w swoim ogrodzie. I podobnie jak z mieczem w kamieniu, laski, na której wyryte było "Święte Imię" Boga, nie można było wyciągnąć z ziemi.
Mojżesz, po zabiciu faceta w Egipcie, uciekł do miasta, gdzie mieszkał Jetro, wszedł do jego ogrodu i wyciągnął tę laskę z ziemi, jak gdyby nigdy nic. Widząc, że jest Mojżesz musi być prawym człowiekiem, Jetro dał Mojżeszowi Cyporę za żonę. Wygrana!

Faraon próbował wydutkać mamę i siostrę Mojżesza.
Oj wiem! To brzydkie. W pierwszym rozdziale Księgi Wyjścia faraon mówi hebrajskim położnym, Shiphrie (Jocheved) i Puah (Miriam), że mają zabijać wszystkich żydowskich chłopców. Będąc bogobojnymi kobietami, położne odmówiły zastosowania się do jego polecenia:
"Lecz położne bały się Boga i nie postępowały tak, jak mówił do nich król egipski [aleihen], lecz pozostawiały chłopców przy życiu".
Poniższa interpretacja pochodzi z Gemary, która jest zapisem dyskusji rabinicznych z Miszny, oryginalnej pisanej wersji ustnego prawa:
Rabin Yosei, syn rabina Haniny, mówi, że ten fragment uczy nas, że faraon zażądał od Shiphry i Puah, aby uprawiały z nim seks, ale one odmówiły.
Jak on doszedł do takiego wniosku!? Najwyraźniej hebrajskie słowo "aleihen" jest zwykle używane w Torze w odniesieniu do stosunku płciowego. I wszystko jasne!

Chag Pesach Sameach!

Polskie tłumaczenie i redakcja Alex Wieseltier

https://www.heyalma.com/passover-facts-you-didnt-learn-in-hebrew-school/?_