OKUPACJA – PAPIEREK LAKMUSOWY PRZEDWOJENNEJ SYTUACJI

2019-02-04

Żydzi w Polsce:
Od czasu zezwolenia królewskiego na imigrację Żydów z miejsc, gdzie byli oni prześladowani, populacja żydowska próbowała się dostosować do specyficznych warunków polskich, przeżywając zarówno czasy dobrych edyktów królewskich, jak i czasy złe, gdy Żydzi nie mieli prawa osiedlania się w miastach, wykonywania pewnych zawodów czy posiadania ziemi. Przez cały ten czas społeczność żydowska trzymała się kurczowo swojej religii i jej nakazów, przystosowanych do przeżycia tego narodu w diasporze. Co oczywiście stawiało ich poza marginesem rodzimej populacji tego kraju, z którą z powodu religii nie mogli się mieszać. Wszelkie zawieruchy dziejowe, które odbijały się również na społeczności żydowskiej, były przyjmowane metodą wierzby na wietrze: ugiąć się i przeżyć. Potakiwać i służyć temu, kto ma władzę.

Początek Polski międzywojennej.
Społeczność żydowska ma tylko mgliste pojęcie o Palestynie, kolebce Izraelitów. To Polska jest krajem ich ojców od wieków. Tutaj jest ich życie. To tutaj, po odzyskaniu niepodległości, dostają oni wszystkie prawa obywatelskie. To tutaj, chcąc czy nie chcąc, wtapiają się w nowy system zarządzania krajem. Szczególnie w małych miasteczkach, gdzie ich populacja jest znaczna, a czasami przewyższa populację rodzimych Polaków. To tutaj zaczyna się trend do rozszerzenia horyzontów wiedzy nie tylko poprzez studiowanie Talmudu, ale również poprzez studiowanie na uczelniach wyższych, wchodzenie w wolne zawody, kulturę i sztukę polską, a czasami również politykę, której wachlarz jest oszałamiający. Od syjonizmu do internacjonalizmu. To tutaj mamy nowy trend asymilacji totalnej, chociaż większość żydowskiej populacji trzyma się w dalszym ciągu kurczowo swojej religii. 

Polacy po 1918 roku:
Porozbiorowe upojenie odzyskaną niepodległością, która dla ludzi na zabitych deskami wioskach miała początkowo bardzo małe znaczenie. Pobudzanie nacjonalizmu przez obóz narodowo-demokratyczny. Szukanie wspólnego mianownika (wroga lub elementu obcego), który pomógłby w osiągnięciu tego celu. A takowy element był tuż za miedzą/ścianą. Element znany od setek lat. Żyjący w dalszym ciągu w swoim zamkniętym kręgu religijno-kulturalnym. Nie mieszający się z rodzimą ludnością, łatwo rozpoznawalny z powodu odmiennego wyglądu, ubrania i złej polszczyzny. Cechujący się przedsiębiorczością i wykorzystywaniem możliwości zarobkowych, często kosztem mniej przedsiębiorczej ludności rodzimej. Znakomita większość tych „odmiennych” klepała taką samą biedę jak ich polscy pobratymcy, ale nie ci byli widoczni. Widoczni byli ci „odmienni”, którzy w ten czy inny sposób byli na świeczniku. Ich pierwsza grupa to ci od mniejszych, czy większych geszeftów. Mało lubiani, ale akceptowani jako normalny obraz Żyda, który wykorzystuje okazję do zarobienia kosztem tych „głupszych". Doskonały obraz dla Endeków i ich akcji - „nie kupuj u Żyda". Druga grupa to ci, którzy wchodzą w sferę wolnych zawodów, gdzie ich żydowskość jest o wiele mniej widoczna z powodu zawodu i poprawnej polszczyzny. Ta grupa nie afiszuje się swoją odmiennością religijną, choć część tej grupy jest w dalszym ciągu praktykująca. Trzecia grupa to ci, którzy asymilują się totalnie. Ta część chce się czuć Polakami, odrzucając prawie zupełnie swoje korzenie religijne, a czasami nawet przechodząc na katolicyzm.
To właśnie te dwie ostatnie grupy powodują wzrost niechęci do „intruzów”, nadreprezentowanych w sądach, gabinetach lekarskich, wyższych uczelniach, teatrach, filmach, prasie i gdzie tylko się da.
Jak to jest odbierane przez polskie społeczeństwo? Większość społeczeństwa ma większe problemy niż zajmowanie się Żydami. Ogólny stosunek to obojętność z domieszką niechęci. Przypadki nienawiści do „obcych”, choć nagminne, są bardzo sporadyczne, jeżeli wziąć pod uwagę wielkość populacji żydowskiej w przedwojennej Polsce. Problem tylko w tym, że ilość publikacji negatywnych Żydom jest bardzo duża, a język tych publikacji jest raczej niewybredny. Dodając do tego bardzo mało polskich głosów pozytywnych populacji żydowskiej, ma się odczucie wzmagającego się antysemityzmu w Polsce. Nadchodzi wojna:
Żydzi są na celowniku niemieckim, stają się łowną zwierzyną. Tutaj zaczyna się papierek lakmusowy. Zacofane elementy na wsi znajdują możliwość odegrania się na tych "obcych". Odegrania się za wszystkie krzywdy — te prawdziwe i te urojone. No i możliwość polepszenia własnego bytu kosztem tych, którzy i tak skazani są na zagładę. Aspekt materialny w bardzo wielu przypadkach doprowadza do zatracenia poczucia przyzwoitości i człowieczeństwa. Świadoma polityka okupanta popiera zwyrodniałe akty okrucieństwa i morderstw. To samo dzieje się w mniejszej skali w miastach. Skala okrucieństw i morderstw jest stosunkowo nieliczna, ale denuncjowanie Żydów z powodów materialnych korzyści dość nagminne.

Papierek lakmusowy przedwojennej sytuacji:
Część tych, którzy w okresie międzywojennym byli niechętni Żydom, otwiera oczy na nieszczęście, które ich spotkało, i stara się im pomóc. Bo tu nie chodzi o Żydów. Tu chodzi o ludzi w potrzebie. To samo dzieje się w mniejszym lub większym stopniu na prowincji. To tutaj, oprócz występków zwyrodnialców, można zobaczyć prawdziwych ludzi, dla których własne sumienie jest ważniejsze niż przesądy religijne i grożąca kara śmierci za pomaganie Żydom.
I znowu pytanie: jaki był ogólny stosunek polskiego społeczeństwa? Jak duże były grupy zwyrodnialców, kapusi, szmalcowników i grabieżców pożydowskiego mienia? Jak duża była grupa tych, którzy pomagali Żydom lub stracili własne życie za taką pomoc?
Trudno odpowiedzieć na te dwa ostatnie pytania. Na pewno były one względnie liczne. Ale w nie stosunku do całej populacji polskiej. Można by zaryzykować stwierdzenie, że te dwie przeciwstawne grupy były w czasie okupacji prawie jednakowo liczne, ale nie stanowiły reprezentatywnego odłamu społeczeństwa. Jeśli przyjmiemy założenie, że te dwie grupy były liczebnie w wysokości tych 60 tysięcy Żydów, którzy przeżyli okupacje w Polsce, to ta liczba w stosunku do tych 26 milionów Polaków żyjących w okupowanej Polsce jest bardzo mała.
Wiec co ze znakomitą większością? Ta większość miała większe problemy z przeżyciem okupacji, niż zajmowanie się swoim stosunkiem do Żydów, a była tego cala paleta. Od całkowitego braku zainteresowania (większość), poprzez współczucie (duża ilość) do pewnej satysfakcji (mniejszość).

Czy to wyczerpuje temat?
Na pewno nie. W dalszym ciągu będzie przepychanka na temat liczebności tych dwóch ostatnich grup. W dalszym ciągu będzie oskarżanie o zniesławianie imienia narodu, chociaż szumowiny nigdy nie reprezentowały narodu polskiego. Zawsze będzie to oskarżenie o obojętne przyglądanie się zagładzie żydowskich pobratymców, chociaż nikt w tych warunkach nie robiłby nic innego. Zawsze będzie oskarżenie o polski antysemityzm, bo to właśnie w Polsce zginęło 3 miliony polskich Żydów, chociaż to zrobili Niemcy, a nie Polacy. Zawsze będzie oskarżanie o antypolonizm, bo ci Żydzi, zamiast być wdzięczni za wielosetletnie możliwości życia w Polsce, "zawsze starali się trzymać w swojej kupie i nigdy nie przepuścili okazji do gnojenia Polaków i szargania ich opinii".

September 2017
Alex Wieseltier

(Published on FZP Portal September 2017)

Alex Wieseltier - Uredte tanker
Alle rettigheder forbeholdes 2019
Drevet af Webnode Cookies
Lav din egen hjemmeside gratis! Dette websted blev lavet med Webnode. Opret dit eget gratis i dag! Kom i gang