Purim - Święto, kiedy staliśmy się Żydami

Purim - Święto, kiedy staliśmy się Żydami

Naftali Silberberg

Jakie znaczenie ma słowo "Żyd"? Skąd ono pochodzi i co oznacza?

Słowo Żyd (Yehudi po hebrajsku) jest pochodną imienia Juda (Yehudah), czwartego syna Jakuba. Stąd nazywanie kogoś tym imieniem pozornie sugerowałoby, że dana osoba jest potomkiem tego konkretnego plemienia. Jednakże, jak dobrze wiadomo, Jakub miał dwunastu synów, przodków dwunastu plemion Izraela. Dlaczego zatem cały naród izraelski nazywany jest "Żydami"?

Konwencjonalna odpowiedź na to pytanie jest taka, że większość dzisiejszych Żydów to potomkowie plemion Judy i Beniamina – dwóch plemion tworzących "Królestwo Judei". Pozostałych dziesięć plemion, członkowie "Królestwa Północnego, " zostali zesłani w nieznane krainy. Musi jednak istnieć głębszy powód, dla którego Naród Wybrany nazywany jest tym imieniem od blisko 2500 lat!

Być może kwestię tę można wyjaśnić analizując pierwszą osobę, którą nazwano "Żydem".
Słowo to pojawia się pierwszy raz w biblijnej Księdze Estery, która opisuje historię Purim: "Był w stolicy Szuszanie pewien Żyd, imieniem Mordechaj, syn Jaira… Beniaminita".

Zgadza się: pierwszy "Żyd" faktycznie pochodził z pokolenia Beniamina!

Obiektywne badanie historii Purim pokazuje, że całego przerażającego wydarzenia można było w oczywisty sposób uniknąć. Całe zajście było wynikiem upartego trzymania się przez Mordechaja kodeksu postępowania, który był wyraźnie przestarzały i niestosowny do czasów. Mordechaj był podstarzałym rabinem, który pamiętał jeszcze czasy – ponad pół wieku wcześniej – kiedy w Jerozolimie stała jeszcze Święta Świątynia i panowało najwyższe Prawo Tory. W tamtym pokoleniu jego lekceważenie Hamana mogło być uzasadnione. Ale sytuacja zmieniła się dramatycznie. Lud Izraela przebywał na wygnaniu. Dlaczego Mordechaj ośmielił się narazić cały swój naród na niebezpieczeństwo wyginięcia, lekceważąc ulubionego ministra króla? Najwyraźniej ktoś zapomniał poinformować tego mędrca, że umiejętność dostosowania się jest kluczem do przetrwania...
Mordechaj jednak myślał inaczej; i miał słynny precedens potwierdzający jego "głupie" działania. Wiele lat wcześniej potężny egipski rządca zapragnął wziąć w niewolę jego przodka, Beniamina. Brat Beniamina, Juda, nie chciał słyszeć o takiej możliwości. W decydującym momencie Juda całkowicie zignorował wszelkie królewskie protokoły i zwrócił się w gniewie do potężnego rządcy, którym był w rzeczywistości ich brat Józef, i zażądał z groźbami uwolnienia Beniamina.

Juda jest ucieleśnieniem wygnanego Izraelity, który musi balansować po cienkiej linie. Chociaż musi żyć w pokoju ze swoimi sąsiadami, przestrzegać praw i zwyczajów danego kraju oraz "modlić się o pokój dla reżimu", ma swoje przekonania, aby dla obrony swoich ideałów odważnie przeciwstawić się wszystkim potęgom.

"Żyd" Mordechaj był dumnym uczniem swego pradziadka Judy. Wiedział, że prawo Tory zabrania Żydowi kłaniania się Hamanowi (i statuetce, która wisiała na łańcuszku na jego szyi) i to było dla niego najważniejsze. Rzeczywiście, działania Judy i Mordechaja zostały usprawiedliwione w miarę rozwoju wypadków. W wyniku ich odważnego postępowania żadnemu z nich nie stała się krzywda.

Dającemu przykład Mordechajowi udało się zaszczepić w sercach współplemieńców poczucie dumy. Kiedy Haman wydał dekret o unicestwieniu, ani jeden Izraelita nawet nie pomyślał o porzuceniu swojej religii, aby w ten sposób uniknąć śmierci. W tym momencie wszyscy staliśmy się "Żydami".
Księga Estery jest pierwszym miejscem, w którym nasz naród, jako całość, jest nazywany Żydami.

Ta nazwa przylgnęła. Bo przez następne 2500 lat wielokrotnie wystawiało na próbę naszą "żydowskość". Pod niezliczonymi reżimami – zarówno przyjaznymi, jak i, jak to zwykle bywa, wrogimi – zmagaliśmy się z przyjaciółmi i wrogami, którzy chcieli narzucić nam swoją wolę kosztem naszych relacji z Najwyższym. Raz za razem Żydzi udowadniali, że są wierni Najwyższemu, zarabiając na miano Żyda oceanami krwi i łez.

Wielka historia historii kończy się w podobny sposób, jak historia Purim: jesteśmy tutaj, aby ją opowiedzieć, a naszych wrogów nie ma...
Radość w Purim jest większa niż w jakiekolwiek inne święto, ponieważ opowiada historię narodu, który nigdy pozwolił spętać swoją duszę – historię Żyda.

Polskie tłumaczenie Alex Wieseltier

https://www.chabad.org/holidays/purim/article_cdo/aid/465074/jewish/When-We-Became-Jewish.htm